Kurban Vekâleti

Muhterem Kardeşlerim…

“Kurban satın almak için, umumi vekil olan kimse, bir başkasına, o da bir başkasına umumi vekâlet verebilir mi?” konusunda Saadet-i Ebediyye'de, İbni Abidin’den alarak deniyor ki:

Vekil, sahibinin izniyle başkasını vekil yapabilir. Kurban satın almaya vekil olan başkasını, bu da başkasını vekil edip, sonuncu vekil satın alsa, sahibi izin verirse caiz olur. (Redd-ül-muhtar)

Demek ki, umumi vekil edilince, zincirleme vekâlet verilebiliyor. Umumi vekil olmayınca, sonuncu vekilin, vekâlet verenden izin alması gerekiyor; ama umumi vekâlet verilince, otomatikman sonuncuya izin verilmiş oluyor. Bu incelik bilinmeyince, vekâlet sahih olmaz sanılıyor. Böyle yanlış düşünenlere itibar etmemelidir.

7 kişinin keseceği kurbanı paylaştırmanın kolay yolu var. Ortaklar ilk size vekalet verirken, Bayram kurbanımı kesmeye, kestirmeye ve etini ve derisini istediğin gibi kullanmaya seni umumi vekil ettim derlerse, artık et de sizin olur, istediğinize istediği kadar verebilir veya vermeyebilirsiniz. Et sizin demektir. Hiç ayırmadan öylece fakirlere de verebilirsiniz. Yedi ortağa göz kararı ile de verebilirsiniz.

Biri Adak hayvanı, biri Akika, biri de Bayram kurbanı kesmek için birine vekalet verdi ise, vekalet verilen kimsenin alacağı ineğe bunları da ortak etmesi caiz caizdir.

Kurban vekaletimizi verdiğimiz kişinin, 3 defa "kabul ettim" demesi mi lazım değil, 1 kere demesi yeter. Başını sallaması da yeter veya itiraz etmemesi kabul etmesi demektir.

7 kişi, Vacib kurbanlarını, almaya, aldırmaya, kesmeye kestirmeye, eti dağıtmaya Veli’yi umumi vekil etse; bu 7 kişiden birinin vekaleti Vacib değil de Adak olsa, bu kesilen tosunun eti, fakirlerle birlikte zenginlere de verilmiş olsa, Adak olan payı fakirlere vermesi gerekir. Zenginlere yedirirse yedirdiği kadarını tazmin etmesi gerekir. O kadar et alıp fakirlere vermesi gerekir. Kurbana zarar gelmez.

Bir kimse Vatan-ı Aslisinin dışında, mesela İzmirli biri Bursa’da birine vekalet verip orada kestirebilir. Kendisi mukim ise Vacib sevabı alır, kendisi seferi ise nafile sevabı alır.

Kurban vekalet verenin adına kesiliyorsa eti kime verilirse verilsin kurban sahihtir. Kesilmeyip canlı bir hayvan birine hediye edilirse kurban olmaz, hayvan hediye edilmiş olur. Parayı veren kışının adına kurban diye kesilmişse sahih olur.

Bazı sebeplerden dolayı vekaleti verirken gerçek isim verilmeyip takma bir isim de verilebilir. Çünkü Allahü Teâlâ onu kimin verdiğini bilmektedir.

Bazı kimselere, “Kurbanını almaya, kesmeye kestirmeye bana vekalet verdin mi?” diyoruz. Sadece evet diyorlar. Böyle bir vekalet de sahih olur.

Bir kişi kurban vekaleti verdi, fakat parasını eksik verdi. 100 lirayı sonra vereceğim dedi veremedi. Kurban vekaleti verenin para verme şartı yoktur. Eğer gücünüz yetiyorsa, kesecek paranız varsa, o kişiden hiç para almasanız da onun kurbanı sahih olur.

Birini vekil yapmak, îcâb ve kabul ile olur. Yani, “Seni vekil yaptım” ve “Kabul ettim” sözleri veya yazıları ile olur. Vekil, cevap vermeden, işi yapmaya başlasa, kabul etmiş olur. İş habersiz yapıldıktan sonra, sahibinin, izin verdim demesi ile de, vekil etmiş olur. (S. Ebediyye)

Kurban için vekâlet

Birine kurbanlık hayvanı satın alıp kesmesi için, “Benim kurban işini hallet” dense, vekâlet verilmiş olur.  Vekil, onun adına bir hayvan alıp kesebilir. Hattâ para almasa da, kurban dine uygun kesilmiş olur. “Kurbanı almaya aldırmaya, kesmeye kestirmeye, etini dilediğin gibi tasarruf etmeye seni umumi vekil ettim” demek şart değildir. Denirse daha güzel olur. Denmese de kurban yine sahih olur.

Kurban parası azsa

Vekâletle kurban kesiyoruz. Mesela kurban başına 400 lira gönderiyorlar. 400 liraya kurban almamız imkânsızdır. 100 lira kendimizden katarak 500 liraya alsak veya bir hayvan için bin lira veren de olsa, biz ona bir tane kurban kessek, dinen bir mahzuru olmaz.

Vekil asıl gibidir. Birine vekâlet verince, ona para versek de, vermesek de; az versek de, çok versek de, kesilen kurban sahih olur. Bunun gibi birine hiç para vermeden “Zekâtımı ver” desek, o da bizim adımıza zekât verse, zekâtımız verilmiş olur. Bu işlerin parayla değil, vekâletle ilgisi vardır. Vekil bu işleri paralı da, parasız da, kendinden para katarak da yapabilir.

Kurbanı satın alması, kesmesi ve etini dağıtma ve bunları dilediğine de yaptırması için birini vekil etmek ve parasını veya diri hayvanı bu vekile vermek caizdir. Fakat, vekili keserken başında bulunması müstehaptır. Horoz, tavuk ve vahşi hayvanları, mesela geyiği kurban etmek haramdır. Mecusilere, yani ateşe tapanlara benzemek olur.

Allahu Teâlâ cümlemizi dinimiz İslam’ın vecibelerini yerine getiren kullarından eylesin. (Amin)