Urfa ve Kınıfır

İstanbul’dan arayan bir bayan Dr. benden Urfa ve kınıfırla ilgili bir tanıtım yazısı istedi, ben de bu satırları karaladım. Tarihin en eski şehrinin ara mahallelerine dalarsanız sizi daracık sokalar karşılar. Sabah çöpçülerin sulayıp süpürdükleri sokaklardan yayılan toprak kokusuna hayatlı evlerden yükselen toprıhen, kınıfır, ebetran kokuları karışır, sizi mest eder. Daracık Urfa evlerinin kapıları gündüzleri hep açıktır. Heyattan taraf bir perde çekilir içerisi görünmesin diye. Kapıdan girince hemen sağda kırmızı, sol tarafta beyaz bir ağı (zakkum) ağacı karşılar. Ortada ise bir havuz ve su fışkırtan fıskiyesinin tatlı sesi. Taş oymalarla süslü merdivenlerden dama çıkarken her basamakta rengarenk değişik renk ve kokular sizi karşılar. Bunlar her çeşit güller, kınıfırlar, aşıkgaripler, menekşeler çeşit çeşit çiçeklerdir. Urfa’da çiçeklerin adı da değişiktir. Bunlardan “Kınıfır” yani bilinen adıyla karanfil, Urfa’da çok sevilen ve her evde yetiştirilen bir çiçektir, yedi rengi vardır. Çok sevildiğinden üzerine hoyratlar ve maniler yazılmıştır. Urfalı gençler sevdiklerini, sevgililerini çok sevdikleri karanfile benzetmiştir. Urfa’nın dışında hatta çevre illerde karanfil olarak bilinene bu güzelim çiçek Urfa’da “ Kınıfır” olarak bilinir. Bu konuda birkaç mani ile konumuzu sonlandıralım. Maniler Urfa ağzı şivesiyle yazılmıştır.

Kınıfırın buhari 

Evleri baş yuhari 

Bir lehse evine gettim

Demedi çıh yukarı

Kınıfırın tohumu

İtirmişem uyhumu 

Aç Yorganın ucunu 

Alım Seher Uyhumu 

Kınıfır suya neyler

Güzel uyhuyu neyler

İki baş bir yastıhta

Gözler uyhuyu neyler

Kınıfır bedreng olur 

Aşka düşen denk olur 

Umarım başiya gele 

Göresen ne renk olur 

Kınıfır kutudadır 

Yar şirin yuhudadır 

Telesme deli gönül 

Murad veren Hudadır 

Kınıfır oylum oylum

Yolun koynuma koyum

Yağmur Yağar yer doymaz

Ben siye nasıl doyum

Selam ve saygılarımla

M. Fethi Göktepe