İnovasyon -AR-GE’nin önemi ve Gaziantep ile Şanlıurfa’nın sanayisine bir bakış

Günümüzün hızla değişen rekabet ortamında ayakta kalabilmek için şirketlerimizin ürünlerini,hizmetlerini ve üretim yöntemlerini sürekli olarak değiştirmeleri ve yenilemeleri gerekmektedir.Bu değiştirme ve yenileme işlemi “İNOVASYON” olarak adlandırılır.İnovasyon,bir firmanın diğer faaliyetlerinden soyutlanmış bir faaliyet değildir.Aksine,firmadaki tüm faaliyetleri kapsar ve bütünsel yaklaşım gerektirir.Dünya Ekonomik forumu (World Economic Forum-WEF) ülkelerin verimlilik düzeyini belirleyen etmenleri ortaya koyup, o ülkenin güçlü ve zayıf yanlarını ortaya çıkarmak ve  politika yapıcılara yol gösterebilmek amacıyla hazırladığı “küresel Rekabet Raporu 2013-2014” raporunda Türkiye,148 ülke arasında 44.sırada yer almaktadır.

Araştırma-geliştirme (AR-GE),inavasyon için gereken en önemli faaliyetlerden biridir.Ancak girişimsel inovasyon yoksa,diğer bir deyişle AR-GE’yi yapanların girişimcilik vasfı yoksa,bir değer kazanmaz.Bu amaçla girişimciler Teknolojik,Organizasyonel ve pazarlama İnovasyonu yapmadan başarı  gelmez.Onun için “İnovasyon” bütünsel bir faaliyettir. Türkiye,Ülkelerin Rekabet gücü endeksi sıralamasında Ar-Ge’üniversite ile sanayi işbirliği sıralamasında 52.sırada Şirketlerin Ar-Ge Harcamalarında 68.sırada,İnovasyon kapasitesi sıralamasında 44.sırada,Bilim İnsanı ve Mühendis varlığı konusunda 53.sırada yer almaktadır.

Ülkeler bazında AR-GE  harcamalarında Türkiye 148 ülke arasında bu alanda da en az para harcayan bir ülke konumundadır.Örneğin; Almanya Ar-Ge harcamalarında 93,1 milyar dolar,ABD 415,2 milyar dolar,Çin 178,2 milyar dolar,Japonya 141 milyar dolar,Güney Kore 53,2 milyar dolar ve buna karşılık Türkiye ise 11.1 milyar dolar harcama ile Dünya sıralamasında çok gerilerde yer almaktadır.Şimdi bu veriler ölçeğinde ilimiz Şanlıurfa ile komşumuz Gaziantep’i İnovasyon ve Ar-ge çalışmaları ışığında ihracatlarına bir göz atalım.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM)’in açıkladığı Türkiye İhracat rakamlarında ,İlimiz Şanlıurfa’nın 2014 yılı ihracat rakamı 249 milyon 482 bin 110 Dolar iken Gaziantep’in 2014 yılı İhracat rakamı 6 milyar 641 milyon 306 bin Dolar olarak açıklandı.Şanlıurfa’nın ihracat kaleminde 66 milyon 842 bin 869 dolar ile  mobilya sektörü yer alırken ,komşumuz Gaziantep’in ihracat kalemlerinde birinci sırayı 1 milyar 605 milyon 593 milyon dolar ile halı sektörü yer almıştır.

Diğer İhracat kalemleri arasında ise Hububat-bakliyat,yağlı tohumlar ve mamulleri,tekstil ve hammaddeleri,kimyevi maddeler ile demir ve demir dışı metaller en çok yekun tutan diğer ihraç kalemleridir.Gaziantep 2014 yılı ihracat rakamlarında yüzde 2,5 artış ile Türkiye’de İstanbul,Ankara,İzmir,Bursa ve Adana’dan sonra en çok ihracat gerçekleştiren şehirler arasında 6.sırada yer alırken,Şanlıurfa ise bu rakamın ve sıralamanın da çok altında yer almaktadır.Oysa ilimiz Şanlıurfa GAP’ın başkenti ve Ortadoğu’nun da çekim ve cazibe alanı içerisinde yer almakta iken bu rakamın düşük çıkması birer çelişkinin de tezahürüdür.Ayrıca bir başka düşünülmesi gereken bir konu da Türkiye’de olduğu gibi ilimiz Şanlıurfa’da da İthalat İhracat kaleminden fazla çıkmaktadır.Oysa Gaziantep ‘te ise, İthalat rakamı ihracat rakamının çok daha altında yer almaktadır.İlimiz Şanlıurfa ile Gaziantep’in sanayisini de mukayese ettiğimizde bu rakamların ortaya çıkması kaçınılmaz olmaktadır.Zira sanayileşmenin olmazsa olmazı olarak kabul edilen Organize sanayi bölgesi (OSB) anlamında ilimiz Şanlıurfa’da 2 olan sayı 3’e çıkarılmaya çalışılırken komşu il olan Gaziantep’te ise 5 olan OSB sayısı 10’a çıkartılma çalışmaları hızla devam etmektedir.

Oysa ilimiz Şanlıurfa yatırım cazibesi oldukça yüksek ve Irak,İran,Suriye ve bir çok Ortadoğu ülkelerine yakınlığı ile de düşünülmesi gereken bir faktör olmasına rağmen İhracat’ta gereken önemi alamaması İNOVASYON ve AR-GE’nin eksikliğinden kaynaklanmaktadır.Ayrıca Şanlıurfa’nın bürokratik anlamda Devlet kademelerinde temsil edilme noktasında eksikliği de bu farkın çıkmasında en önemli etken durumuna gelmektedir.Şüphesiz TEŞVİK PAKETİ anlamında da ilimiz Şanlıurfa bu konuda yeterince hak ettiği konumda değildir.Türkiye’nin batı illeri ile mukayese edildiğinde Nüfus yoğunluğu ve arazi büyüklüğü ile bir çok şehirden büyük olan Şanlıurfa’nın Sanayi anlamında geri bırakılmasında Şanlıurfa’nın Bürokratik anlamda temsil eksikliği bir etkendir,ancak burada sorgulanması gereken “Zihniyet” değişikliği olmalıdır.Urfalım Başkent Ankara’ya gittiğinde “bu bürokratı istemiyoruz,falan Emn.Müdürünü görevden alın,Köy hizmetleri Müdürünü görevden alın ve benzeri talepler yerine “Şanlıurfamıza Fabrika yapın,yatırım yapın,istihdama yönelik ve işsizliğe çözüm bulun ”gibi talepler ile gitmelidirler.

Aksi halde Şanlıurfa hak ettiği konumda yer alamaz ve kader algısı gibi görülen Feodal yapı kainatın sonuna kadar devam eder.Sonuç olarak İNOVASYON ve AR-GE çalışmaları Dünya ve Türkiye için ne derece önemli ise ilimiz Şanlıurfa’nın girişimcileri içinde önem arz etmektedir.Örneğin;2014 yılı “Türkiye İnovasyon haftası” etkinlikleri  Türkiye İhracatçılar Meclisi ( TİM)’nin  organizasyonun da Gaziantep’te düzenlenmiştir.Neden bu tür organizasyonlar Şanlıurfa’da  da düzenlenmesin.Ayrıca  her yıl düzenlenen ve uluslararası bir organizasyon olan “DOMOTEX” fuarı 2014 yılında Gaziantep’te düzenlendi.4 gün boyunca düzenlenen fuarı yaklaşık 7.500 ziyaretçi gezdi ve Fuar Halı üreticilerinin İNOVASYON yarışına sahne oldu.159 firmanın katıldığı ve Gaziantep Ticaret Odası (GTO),Güneydoğu Anadolu Halı İhracatçıları Birliği(GAİB) ve Gaziantep Halıcılar Odasının sponsorluğunda 22.275 metre kare makine halıları ve yan sanayi ürünleri sergilendi.2015 yılında ise Almanya’da düzenlenen “DOMOTEX “ Fuarında  ise yaklaşık 160 Gaziantep’li müteşebbis  firmalar bu organizasyonda yer aldılar. Peki Türkiye’nin,Ortadoğu’nun ve hatta Dünya’nın bir çok ülkesinin de çekim merkezi olarak gördüğü Şanlıurfa bu tür organizasyonlarda neden yer almasın ve hak ettiği konumda bulunmasın.Urfalı sahipsiz değildir.Yeter ki  vekalet verdiğiniz ve sizin oylarınızla ve temsil makamında Ankara’ya gönderdiğiniz Milletvekilleriniz sizi hakkıyla temsil etsinler.