İhlâs; gerek beden ile gerek mal ile yapılan farz veya nafile bütün ibadetleri, Allah rızası için yapmaktır. Mal, mevki, saygı, şöhret kazanmak için yapılan ibadette ihlâs olmaz, riya olur. Böyle ibadete sevap verilmez. Günah olur, azaba layık olur. Haram işleyenlerle, bid’at ehli ile kâfirlerle, arkadaşlık, komşuluk edenlerin ihlâsları kalmaz.
İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
İbadet yaparken, Allahü Teâlâ emrettiği ve beğendiği için yapmaya niyet etmelidir. Bütün işlerin, iyiliklerin hep ihlâs ile yapılması lazımdır. Kiminde, ihlâs, kendini zorlayarak hâsıl olur ve kısa bir zaman devam eder. Sonra kalbe nefsin arzuları gelir. (c.1, m.59)
Muhlis olarak ibadet etmek övülmüştür. Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
“İhlâs ile yapılan ibadet az da olsa insana kâfi gelir.” [Dare Kutni]
Devamsız olan ihlâs ile yapılan ibadetler de, zamanla nefsi zayıflatır, devamlı ihlâs elde etmeye sebep olur. Süfyan-ı Sevri hazretleri, “Allah rızası için, niyet etmeden yemeğe davet edene bir günah, niyet etmeden gidene de, iki günah yazılır” buyuruyor.
Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
“Amellerinizi Allah için halis kılın. Çünkü Allahü Teâlâ, ancak kendisi için ihlâsla yapılan ameli kabul eder. [Dare Kutni]
“İbadetlere riya karıştırmayın ki amelleriniz boşa gitmesin.” [Deylemi]
“İbadetine riya karıştırana ahirette denir ki: Git sevabını o kişiden iste.” [İbni Mace]
“Allah rızası için cami yapana Cennette bir köşk verilir.” [Taberani]
“Kim Allah için gazabını yenerse, Allah da ondan azabını def eder.” [Taberani]
“Allah rızası için, ana babasına itaat ederek güne başlayana Cennetten iki kapı açılır.” [İ. Asakir]
“Dünya ve ahiret hayırlarına kavuşmak için, Allah’ı ananlarla beraber ol, hep Allah’ı an, Allah için sev, Allah için buğzet.” [Ebu Nuaym]
“İbadetleri ihlâs ile yap! İhlâs ile yapılan az amel, kıyamette sana yetişir.” [Ebu Nuaym]
“Sabırlı ve ihlâslı olanlar, hesaba çekilmeden Cennete girer.” [Taberani]
“40 gün Allah için ihlâsla ibadet yapanın, kalbinden diline hikmet pınarları akar.” [Ebuşşeyh]
“İhlâslı olanlara müjdeler olsun. Onlar fitne karanlıkları içinde, parlayan ışıklardır.” [E. Nuaym]
“İhlâsla “La ilahe illallah” diyen Cennete girer.” [Bezzar]
“Allah rızasından başka maksat için ilim öğrenen veya ilmini dünya menfaatine alet eden, Cehennemdeki yerine hazırlansın!” [Tirmizi]
“Onlar, kendi canları çekerken yemeği yoksula, yetime ve esire yedirirler. Biz bunları Allah rızası için veriyoruz; sizden ne bir karşılık ne de bir teşekkür bekliyoruz derler.” [İnsan 8,9]
İbadet yaparken dikkat edilecek hususlar
İbadette esas, kalbini tamamiyle Allahü Teâlâ’ya bağlamaktır. İbadet, bir âdet olarak değil, Allahü Teâlâ’nın huzuruna çıkıp, Ona can ve gönülden şükretmek ve Ona yalvarmak için yapılmaktadır. Riya [gösteriş] olarak yapılan bir ibadeti Allahü Teâlâ kabul etmez. Kur'an-ı Kerimde mealen buyuruldu ki:
“Ey Resulüm, kıyameti inkâr eden, yetimi sertlik ve sitemle defedip hakkını gasp eden, fakiri doyurmayan ve başkalarını da fakire iyiliğe teşvik etmeyen o kimseyi gördün mü? Namazlarını gaflet ile kılanlara ve riya, gösteriş yapanlara ve zekâtı vermeyenlere şiddetli azap vardır.” [Maun]
İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Bir ibadetin ilmini öğrenmeyenin, şartlarını bilmeyenin, yaptığı ibadet, ihlâs ile yapılmış olsa da, sahih olmaz. Hiç yapmamış gibi, Cehennemde yanar. Şartlarını bilerek ve gözeterek yapanın, ibadeti sahih olur. Cehennem azabından kurtulur. Fakat ihlâs ile yapmadı ise, bu ibadeti ve hiçbir iyiliği kabul olmaz. Sevap kazanmaz. Allahü Teâlâ, bu ibadetini ve hayrat ve hasenatını beğenmeyeceğini bildiriyor. İlim ve ihlâs ile yapılmayan ibadetin faydası olmaz. İnsanı küfürden, günahtan, azaptan kurtarmaz. Ömür boyunca, böyle ibadet yapıp da, küfür üzere vefat eden münafıklar çok görülmüştür. İlim ile ihlâs ile yapılan ibadet, insanı, dünyada küfürden, günahtan kurtarır ve aziz eder. Ahirette de Cehennem azabından kurtaracağını, Allahü Teâlâ, vaat etmektedir. (Maide 9) Allahü Teâlâ vaadinde sadıktır. Verdiği sözü elbette yapar.
İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki:
Günahların büyüğü üç tanedir. Bunlar:
1- Cimrilik
2- Haset
3- Riya
Riya; namaz, oruç, sadaka ve yol, cami yaptırmak gibi hayırlı amelleri, insanlar görsün de beğensinler diye yapmaktır. İşte böyle bir maksatla yapılan işlerin hepsi riyaya dâhildir. Riya, küçük şirktir. Tevbe etmedikçe katiyen affolunmaz. İlmi ile amel etmemek, amelinde salah ve ihlâs olmamak din âlimlerine, ibadet edenlere, ezana, mübarek günlere kıymet vermemek de şakavet alametidir.
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
“Allahü Teâlâ’nın birliğine iman edip, şirk koşmadan ve ihlâsla namazını kılıp, zekâtını verenden Allah razı olur.” [İbni Mace]
“İhlâsla amel edin! Allahü Teâlâ ancak ihlâsla yapılan ameli kabul eder.” [Dare Kutni]
Allahu Teâlâ cümlemizi ihlâslı olan ve riyadan sakınan kullarından eylesin. (Amin)
Yorum Ekle
Yorumlar
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
Müslüm Abacıoğlu
İhlâs ve Riya
Muhterem Kardeşlerim…
İhlâs; gerek beden ile gerek mal ile yapılan farz veya nafile bütün ibadetleri, Allah rızası için yapmaktır. Mal, mevki, saygı, şöhret kazanmak için yapılan ibadette ihlâs olmaz, riya olur. Böyle ibadete sevap verilmez. Günah olur, azaba layık olur. Haram işleyenlerle, bid’at ehli ile kâfirlerle, arkadaşlık, komşuluk edenlerin ihlâsları kalmaz.
İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
İbadet yaparken, Allahü Teâlâ emrettiği ve beğendiği için yapmaya niyet etmelidir. Bütün işlerin, iyiliklerin hep ihlâs ile yapılması lazımdır. Kiminde, ihlâs, kendini zorlayarak hâsıl olur ve kısa bir zaman devam eder. Sonra kalbe nefsin arzuları gelir. (c.1, m.59)
Muhlis olarak ibadet etmek övülmüştür. Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
“İhlâs ile yapılan ibadet az da olsa insana kâfi gelir.” [Dare Kutni]
Devamsız olan ihlâs ile yapılan ibadetler de, zamanla nefsi zayıflatır, devamlı ihlâs elde etmeye sebep olur. Süfyan-ı Sevri hazretleri, “Allah rızası için, niyet etmeden yemeğe davet edene bir günah, niyet etmeden gidene de, iki günah yazılır” buyuruyor.
Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
“Amellerinizi Allah için halis kılın. Çünkü Allahü Teâlâ, ancak kendisi için ihlâsla yapılan ameli kabul eder. [Dare Kutni]
“İbadetlere riya karıştırmayın ki amelleriniz boşa gitmesin.” [Deylemi]
“İbadetine riya karıştırana ahirette denir ki: Git sevabını o kişiden iste.” [İbni Mace]
“Allah rızası için cami yapana Cennette bir köşk verilir.” [Taberani]
“Kim Allah için gazabını yenerse, Allah da ondan azabını def eder.” [Taberani]
“Allah rızası için, ana babasına itaat ederek güne başlayana Cennetten iki kapı açılır.” [İ. Asakir]
“Dünya ve ahiret hayırlarına kavuşmak için, Allah’ı ananlarla beraber ol, hep Allah’ı an, Allah için sev, Allah için buğzet.” [Ebu Nuaym]
“İbadetleri ihlâs ile yap! İhlâs ile yapılan az amel, kıyamette sana yetişir.” [Ebu Nuaym]
“Sabırlı ve ihlâslı olanlar, hesaba çekilmeden Cennete girer.” [Taberani]
“40 gün Allah için ihlâsla ibadet yapanın, kalbinden diline hikmet pınarları akar.” [Ebuşşeyh]
“İhlâslı olanlara müjdeler olsun. Onlar fitne karanlıkları içinde, parlayan ışıklardır.” [E. Nuaym]
“İhlâsla “La ilahe illallah” diyen Cennete girer.” [Bezzar]
“Allah rızasından başka maksat için ilim öğrenen veya ilmini dünya menfaatine alet eden, Cehennemdeki yerine hazırlansın!” [Tirmizi]
Kur’an-ı kerimde salihler övülürken buyuruluyor ki:
“Onlar, kendi canları çekerken yemeği yoksula, yetime ve esire yedirirler. Biz bunları Allah rızası için veriyoruz; sizden ne bir karşılık ne de bir teşekkür bekliyoruz derler.” [İnsan 8,9]
İbadet yaparken dikkat edilecek hususlar
İbadette esas, kalbini tamamiyle Allahü Teâlâ’ya bağlamaktır. İbadet, bir âdet olarak değil, Allahü Teâlâ’nın huzuruna çıkıp, Ona can ve gönülden şükretmek ve Ona yalvarmak için yapılmaktadır. Riya [gösteriş] olarak yapılan bir ibadeti Allahü Teâlâ kabul etmez. Kur'an-ı Kerimde mealen buyuruldu ki:
“Ey Resulüm, kıyameti inkâr eden, yetimi sertlik ve sitemle defedip hakkını gasp eden, fakiri doyurmayan ve başkalarını da fakire iyiliğe teşvik etmeyen o kimseyi gördün mü? Namazlarını gaflet ile kılanlara ve riya, gösteriş yapanlara ve zekâtı vermeyenlere şiddetli azap vardır.” [Maun]
İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Bir ibadetin ilmini öğrenmeyenin, şartlarını bilmeyenin, yaptığı ibadet, ihlâs ile yapılmış olsa da, sahih olmaz. Hiç yapmamış gibi, Cehennemde yanar. Şartlarını bilerek ve gözeterek yapanın, ibadeti sahih olur. Cehennem azabından kurtulur. Fakat ihlâs ile yapmadı ise, bu ibadeti ve hiçbir iyiliği kabul olmaz. Sevap kazanmaz. Allahü Teâlâ, bu ibadetini ve hayrat ve hasenatını beğenmeyeceğini bildiriyor. İlim ve ihlâs ile yapılmayan ibadetin faydası olmaz. İnsanı küfürden, günahtan, azaptan kurtarmaz. Ömür boyunca, böyle ibadet yapıp da, küfür üzere vefat eden münafıklar çok görülmüştür. İlim ile ihlâs ile yapılan ibadet, insanı, dünyada küfürden, günahtan kurtarır ve aziz eder. Ahirette de Cehennem azabından kurtaracağını, Allahü Teâlâ, vaat etmektedir. (Maide 9) Allahü Teâlâ vaadinde sadıktır. Verdiği sözü elbette yapar.
İmam-ı Gazali hazretleri buyuruyor ki:
Günahların büyüğü üç tanedir. Bunlar:
1- Cimrilik
2- Haset
3- Riya
Riya; namaz, oruç, sadaka ve yol, cami yaptırmak gibi hayırlı amelleri, insanlar görsün de beğensinler diye yapmaktır. İşte böyle bir maksatla yapılan işlerin hepsi riyaya dâhildir. Riya, küçük şirktir. Tevbe etmedikçe katiyen affolunmaz. İlmi ile amel etmemek, amelinde salah ve ihlâs olmamak din âlimlerine, ibadet edenlere, ezana, mübarek günlere kıymet vermemek de şakavet alametidir.
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
“Allahü Teâlâ’nın birliğine iman edip, şirk koşmadan ve ihlâsla namazını kılıp, zekâtını verenden Allah razı olur.” [İbni Mace]
“İhlâsla amel edin! Allahü Teâlâ ancak ihlâsla yapılan ameli kabul eder.” [Dare Kutni]
Allahu Teâlâ cümlemizi ihlâslı olan ve riyadan sakınan kullarından eylesin. (Amin)