Uyuşturucu bir toplumu önce çürüten, sonra yok eden en önemli düşmanlardan biri, hatta birincisidir. Ülkemizin coğrafi konumu çok çok önemlidir. Öyle ki, Neredeyse dünyanın merkezinde bir yerde bulunuyoruz. Dolayısıyla başta uyuşturucu olmak üzere birçok yasa dışı olayda ya geçiş güzergahı ya da direk içinde bulunuyoruz.

Bir hukukçu olarak ülkemizin konumu nedeniyle yasadışı olayların her yıl artarak devam ettiğini net olarak söyleyebilirim. Bunu zaman zaman hukukçu arkadaşlarla da konuşuyoruz. Ayrıca ülkenin birçok yerinde duruşmalara katılıyorum.  Bu artışı gözlemlediğim gibi bazılarına müdahil de olabiliyorum.

Ülkemiz geçtiğimiz gün Gri Listeden çıkarıldı. Gri Liste; mali suçlarla mücadelede ülkelerin performanslarını değerlendiren ve Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – FATF) tarafından “Kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadele” baz alınarak hazırlanıyor. Ülkemiz bu listeye 2021 yılında girmişti. Gri Listede olan ülkelerin en kısa tabirle “İtibarı” zedelendiği için başta yatırım olmak üzere her konuda şüpheyle bakılan ve itibar edilmeyen duruma düşmesi anlamına geliyor.

Gri Listeden çıktık çıkmasına ama Mali Eylem Görev Gücü Başkanı Raja Kumar, Gri Listeden çıkmanın “Mükemmel bir sisteme sahip olunduğu anlamına gelmediğinin” altına çizerek, “Daha yapacak çok şey var. FATF listelerinden ayrılan tüm ülkeler izlenmeye devam edecek. Tetikte kalmaya devam etmeleri gerekiyor” dedi. Yani gözaltı süremiz devam ediyor.

Ülkemiz özellikle uyuşturucu ve terör konusunda sorunlu bir coğrafyada ve bunun sıkıntısını her alanda büyük ölçüde yaşıyor. 25-30 yıl öncesine kadar ülkemiz özellikle Afganistan, Pakistan ve İran’dan gelen uyuşturucunun İstanbul, İskenderun ve daha sonra Karadeniz limanları üzerinden Avrupa ülkelerine geçiş güzergahı üzerindeydi. Güvenlik görevlilerimiz her yıl tonlarca çeşitli uyuşturucu maddesini yakalar ve imha ederdi. Tonlarca uyuşturucu yakalanan bir ülkede varın siz ne kadarının yurtdışına çıkarıldığını düşünün.

Uyuşturucu terörün en önemli kaynaklarından biridir. Böylesi büyük paraların döndüğü bir alanda çeteleşme ve terör örgütleriyle işbirliklerine rastlamak elbette ki mümkün.

Evet, ülkemiz eskiden uyuşturucunun büyük ölçüde geçiş güzergahında idi. Ama şimdi görüyorum ki sınır bölgelerimizde ticareti hızla devam ederken, uyuşturucu kullanımı ise tüm ülkeye yayılmış durumda. Hele Anadolu’da kullanımın ilk sıralarda yer alması ise şaşılacak bir durumu ortaya koyuyor.

Bir süre önce Kısa Dalga Yazarı Cengiz Erdinç, 2’nci baskısını yapan “Overdose Türkiye” kitabında uyuşturucu kullanımının yaygınlığını Atık Su Raporu ile  ortaya koyuyor. Raporda illere göre uyuşturucu haritası çıktı. Raporun en ilginç tespiti uyuşturucu kullanımında Anadolu'nun Avrupa ile yarışır duruma gelmesi.

Bilindiği üzere kanalizasyondaki atık su analizi 1970’lerde nüfus büyüklüğünü ölçmek, çevreye karışan ilaç ve ilaç kalıntılarının etkisini belirlemek için geliştirilen bir sistemdir. Uyuşturucuya yönelik ilk araştırma ise 2001 tarihinde yapıldı. 2011 yılında Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı Gözlem Merkezi (EMCDDA) tarafından çok sayıda şehirde eş zamanlı, yılda dört kez ve birer hafta olmak üzere, uyuşturucu sorununun diğer verilerini tamamlayıcı ölçümlere girişildi ve bu veriler çevrimiçi olarak kamuoyuyla paylaşıldı.

Şimdi rapordan uyuşturucu çeşitlerine göre bölge ve iller sıralamasını verelim ve tehlikenin hangi boyutlara geldiğini ve ülkeye nasıl yayıldığını bir görelim.

-Giderek kabusa dönüşen metamfetaminde Avrupa ile yarışıyor. Ege Bölgesi illeri ise dikkat çekiyor. İlk üçte Aydın, Uşak ve Bursa bulunuyor.  Diğer iller ise şöyle: Samsun, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Denizli, Eskişehir, Antalya, Kocaeli, Balıkesir, Burdur, Kayseri, Isparta.

Atık su analizine göre eroin tüketiminde ilk 15 il Isparta, Denizli, Edirne ,İstanbul, Uşak ,Tekirdağ, Afyonkarahisar, Antalya, Burdur, Van, Eskişehir, Kütahya, Tokat, Amasya ve Çorum.

Türkiye'de kokain kaçakçılığı artmış gibi görünse de iç piyasada tutunamayan kokainde ilk sıraları İstanbul, İzmir, Antalya gibi yabancı nüfusun yoğun olduğu ve hareketli bir turizm faaliyete sahip olan şehirlerin alması şaşırtıcı olmasa gerek.

Kanalizasyon verilerindeki Ekstazi kullanımında ilk sırada Karaman ve üçüncü sırada komşusu Konya yer alıyor. Karaman bin kişiye 77 miligramlık günlük tüketimiyle Avrupa'nın ilk 20 şehri arasında yer alabilecek potansiyel göstermesi ise en şaşırtıcı veri olarak karşımıza çıkıyor.

Esrarda ilk sırada Adıyaman'ın yer alması da dikkat çekici. Adıyaman 13 bin 287 miligramla bütün büyük şehirlerin önünde gözüküyor. Yine de bu veriler, Amsterdam, Barselona gibi Avrupa şehirlerinin yanına bile yaklaşamıyor. Ayrıca geleneksel kenevir üreticisi olan, imal ve ticaret hükümlülerinin nüfusa oranında 14 yıllık verilerin ortalamasıyla ilk sırada yer alan Diyarbakır'ın 32’nci sırada olması ölçümün yeterli olmayabileceğini gösteriyor.

Bir başka dikkat çeken veri ise Bağımlılık sürecinde tedavi aşamalarının gerçekleştirildiği Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığı Tedavi ve Araştırma Merkezi ve Çocuk Ergen Madde Bağımlılığı Tedavi ve Araştırma Merkezlerine yıllık 3 bin dolayında olan başvurunun 300 binlere kadar çıkması.

Bu arada listenin illerin kanalizasyon şebekelerinin yetersiz olması nedeniyle her ne kadar sağlıklı olmadığı bildirilse bile yine de önemli bir kaynak olduğu kaydediliyor. Şanlıurfa’nın listede olmaması ise kanalizasyon sisteminden kaynaklı olduğu da ifade ediliyor.