Şanlıurfa’nın geleneksel mimarisinin en önemli unsurlarından biri olan çardak, eski Urfa evlerinin misafirleri ağırlamak için kullanılan yüksek tavanlı odalarıdır.
Haber Giriş Tarihi: 23.02.2025 15:43
Haber Güncellenme Tarihi: 23.02.2025 15:52
Kaynak:
Haber Merkezi
https://www.sanliurfaolay.com/
Kesme taştan yapılan bu özel bölümler, yazın serin, kışın ise sıcak tutan yapılarıyla bölgesel iklim koşullarına uyum sağlanmıştır.
Yüksek duvarlı, dar sokaklarla çevrili tarihi Urfa evlerinde çardaklar, ahşap kirişler (cisir) üzerine inşa edilen, taşan taş konsollarla dikkat çeken mekanlardır. Dışarıdan oldukça sade görünen bu odalar, odanın ince işçilikle temizliği, estetik detaylarla zenginleştirilmiş.
Çardakların Mimarisi ve Sosyal Önemi
Urfa evlerinde çardak, genellikle evin ikinci sıralarında bulunur ve taş merdivenlerle avludan (hayat) çıkılır. Sokağa bakan tarafı ahşap kafesli veya jaluzili yerlere gizlenirken, avluya bakan cephesi ince işlemeli ahşap panjurlarla aranmaktadır. Geniş ve masaüstü bir alan olarak tasarlanan bu odalar, sadece misafirleri ağırlamak için değil, aynı zamanda aile içinde önemli sosyal aktivitelerin yaşandığı mekanlar olarak da kullanıldı.
Çardakların giriş kısmında “gezenek” adı verilen bir bölüm bulunur. Buradan “eyvan” adı verilen geniş alana geçilir. Eyvanın iki yanında bulunan biri misafir odası, diğeri ise yeni evli çiftler için “gelin evi” olarak kullanılır. Çardağın temizliği ve düzeni genellikle yeni gelinin sorumluluğundadır.
Misafirlerin ağırlandığı çardakta, geleneksel Urfa mutfağının lezzetleri sunulur, sohbetler edilir ve önemli kararlar alınır. Odaların bir köşesinde “gedemeç” adı verilen taş döşeli bir koridor, misafirlere yemek sonrasında el yıkama imkanı sağlayan “silepçe” adı verilen bir niş ile tamamlanır.
Urfa Kültüründe Çardakların Yeri
Şanlıurfa'nın geleneksel evleri, geçmişin izlerini içeren mimari yapılar arasında önemli bir yere sahiptir. “Eski evin çardağı, padişahı kıskandırır” dizlerinde de anlatıldığı gibi, bu odalar sadece bir mimari değil, aynı zamanda Şanlıurfa kültürünün bir parçasıdır.
Günümüzde modernleşmeyle birlikte birçok çardak ya yok olmuş ya da farklı işlevlerle çalışılmaya başlanmıştır. Ancak hala ayakta kalan örnekler, Şanlıurfa'nın tarihi dokusunu ve misafirperverlik geleneğini yansıtmaya devam ediyor.
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
Şanlıurfa Evlerinin Vazgeçilmez Mimarisi: Çardak!
Şanlıurfa’nın geleneksel mimarisinin en önemli unsurlarından biri olan çardak, eski Urfa evlerinin misafirleri ağırlamak için kullanılan yüksek tavanlı odalarıdır.
Kesme taştan yapılan bu özel bölümler, yazın serin, kışın ise sıcak tutan yapılarıyla bölgesel iklim koşullarına uyum sağlanmıştır.
Yüksek duvarlı, dar sokaklarla çevrili tarihi Urfa evlerinde çardaklar, ahşap kirişler (cisir) üzerine inşa edilen, taşan taş konsollarla dikkat çeken mekanlardır. Dışarıdan oldukça sade görünen bu odalar, odanın ince işçilikle temizliği, estetik detaylarla zenginleştirilmiş.
Çardakların Mimarisi ve Sosyal Önemi
Urfa evlerinde çardak, genellikle evin ikinci sıralarında bulunur ve taş merdivenlerle avludan (hayat) çıkılır. Sokağa bakan tarafı ahşap kafesli veya jaluzili yerlere gizlenirken, avluya bakan cephesi ince işlemeli ahşap panjurlarla aranmaktadır. Geniş ve masaüstü bir alan olarak tasarlanan bu odalar, sadece misafirleri ağırlamak için değil, aynı zamanda aile içinde önemli sosyal aktivitelerin yaşandığı mekanlar olarak da kullanıldı.
Çardakların giriş kısmında “gezenek” adı verilen bir bölüm bulunur. Buradan “eyvan” adı verilen geniş alana geçilir. Eyvanın iki yanında bulunan biri misafir odası, diğeri ise yeni evli çiftler için “gelin evi” olarak kullanılır. Çardağın temizliği ve düzeni genellikle yeni gelinin sorumluluğundadır.
Misafirlerin ağırlandığı çardakta, geleneksel Urfa mutfağının lezzetleri sunulur, sohbetler edilir ve önemli kararlar alınır. Odaların bir köşesinde “gedemeç” adı verilen taş döşeli bir koridor, misafirlere yemek sonrasında el yıkama imkanı sağlayan “silepçe” adı verilen bir niş ile tamamlanır.
Urfa Kültüründe Çardakların Yeri
Şanlıurfa'nın geleneksel evleri, geçmişin izlerini içeren mimari yapılar arasında önemli bir yere sahiptir. “Eski evin çardağı, padişahı kıskandırır” dizlerinde de anlatıldığı gibi, bu odalar sadece bir mimari değil, aynı zamanda Şanlıurfa kültürünün bir parçasıdır.
Günümüzde modernleşmeyle birlikte birçok çardak ya yok olmuş ya da farklı işlevlerle çalışılmaya başlanmıştır. Ancak hala ayakta kalan örnekler, Şanlıurfa'nın tarihi dokusunu ve misafirperverlik geleneğini yansıtmaya devam ediyor.
En Çok Okunan Haberler