Muhterem Kardeşlerim…

Gençlik yıllarımızda “İhlâs ile Sohbet” başlığı altında birçok gazete ve dergilerde dini sohbetler yazdık. Yazılarımızda genellikle Tam İlmihal Saadeti Ebediyye’den faydalanmaya çalıştık. Şimdilere kadar kaynağımız aynıdır ve o kaynaklar ilmihali hazırlayan kişinin söylerinden değil, İslam Âlimlerinden, Ebhab-ı Kiram’dan, Kur’an-ı Kerim ayetleri ve Peygamber Efendimizin sözlerindendir. Her sözün kaynağı da mutlaka gösterilmiştir.

Efendim;

Sohbet, dinimizde beraber olmak demektir. Sohbete şimdi söyleşi diyorlar. Söyleşi, konuşarak vakit geçirme demektir; ama dinimizde, sohbetin tarifi başkadır. Sohbet, beraber olmak demektir. İnsanın derece bakımından kendinin üstünde veya altında yahut akranı ile bir araya gelip, Allahü Teâlâ’nın ve Peygamber efendimizin beğendiği, hoşnut olduğu şeyleri konuşması demektir.

Kişinin kendinden üstün olanla beraber olmasının hakikati, o zata hizmettir. Aşağısında olanla sohbetin gereği, onun hallerinden bir noksanı gördüğünde onu ikaz edip, kusurundan haberdar etmektir. Aynı seviyede olan sohbet arkadaşlarının sohbetlerinin hakikati, başkalarının, yabancıların yanında birbirlerinin kusurlarını görmezden gelmektir.

İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:

Sohbetin fazileti, bütün faziletlerin üstündedir. Büyüklerin sohbetini ganimet bilmelidir.

Behaeddin Buhari hazretleri, “Bizim yolumuzun temeli sohbettir” buyurdu.

Evliyanın sohbetinin bir saati, kırk günlük mücahedelerden daha üstündür.

Yabancılar ile sohbetten, bid'at ehlinin sohbetinden kaçınılmalıdır. Dervişlerin ve salihlerin sohbeti kıymetlidir. Sohbet, dünya için olup, ahiret düşünülmez ise, sonu hüsrandır.

Günah lekeleri ile kalbi paslanan kimse, salihlerin sohbetinde bulunursa, kalbinin pası silinir, günah işlemesi zorlaşır, iyilik etme isteği artar.

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

“Kırk gün içinde bir ilim sohbetinde bulunmayan kimsenin kalbi kararır. Büyük günah işlemeye başlar; çünkü ilim kalbe hayat verir. İlimsiz ibadet olmaz.” [Mektubat-ı Rabbani]

“Fıkıh sohbetinde bulunmak, bir senelik ibadetten üstündür.” [Deylemi]

“Âlimlerin sohbetine katılın, onlara yakın oturun! Çünkü Allahü Teâlâ, yağmurla ölü toprağı dirilttiği gibi, ölü kalbleri de, hikmet nuru ile diriltir.” [Taberani]

“Âlimlere hürmet eden, bana hürmet etmiş olur. Onları ziyaret eden beni ziyaret etmiş olur. Âlim meclisinde bulunan, benim meclisimde bulunmuş olur.” [İ.Rafii]

“Âlimin sohbetinde bulunmak, bin rekât nafile namazdan üstündür.” [İ.Gazali]

“Bir defa salih kimsenin sohbetinde bulunmak, defalarca kötü kimselerin sohbetlerinde bulunmanın günahlarına kefaret olur.” [Deylemi]

Sohbet ehli yoksa

Sohbet ehli âlim bulunmadığı zaman, eskiden yaşamış, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarını okumak gerekir. Bir âlimin kitabını okuyan, yarı yarıya onunla sohbet etmiş sayılır.

İlminden, iyi ahlakından istifade edilen salih bir arkadaş bulunca, ona lüzumlu hürmeti göstermelidir! Onun can ve malını, kendi can ve malından önce tutmalıdır. Ayıplarını araştırmamalı, aybı olsa bile görmemeli ve kimseye söylememeli, hatta kendi kendine aybını düşünmemeli, unutmalıdır! Sözüne itiraz etmemeli, asla münakaşaya girmemelidir! Aleyhinde konuşan olursa, uygun şekilde susturmalı, alınacağı veya üzüleceği bir söz söylememelidir! Suizanda bulunmamalı, uygunsuz hareketlerini dalgınlığa veya unutkanlığa yormalıdır! Yani bir mazeret arayıp suçsuz olduğunu kabul etmelidir; çünkü güzel ahlak sahibi, insanları mazur görür. Onların kusurlarını meydana çıkarmaz

Yunus Emre diyor ki:

Erenlerin sohbeti, ele giresi değil.

Sohbete kavuşanlar, mahrum kalâsı değil.

Gezmek gerek her yeri, bulmak için, bir eri,

Sarraf tanır cevheri, herkes bilesi değil.

Bir pınarın yanına, kapalı testi kona,

Kırk yıl orada dura, kendi dolâsı değil.

Sohbetle parlar iman, talip kazanır irfan.

İnsanı arif yapan, fesi, hırkası değil.

Önce doğru iman et, haramdan el etek çek

Ruha gıdadır sohbet, badem helvası değil.

Allahu Teâla cümlemizi Alim Meclislerindeki sohbetleri okumaktan ve Cami sohbetlerinden mahrum etmesin. (Amin)