olay reklam sol
ufuklar koleji sol
Şanlıurfa
18 Ekim, 2024, Cuma
  • DOLAR
    34.07
  • EURO
    37.74
  • ALTIN
    2733.2
  • BIST
    9833.22
  • BTC
    57623.74$
olay köşe yazısı üstü

HURRİ İLAHİSİ

12 Nisan 2022, Salı 11:40
HURRİ İLAHİSİ

   Dünyanın en eski ilk müzik eseri (beste) Hurri Kürtlerine ait Hurri İlahisidir.Milattan Önce 1400 yıllarında Suriye'nin kuzeyinde Kürdistan bölgesinde şimdiki Lazkiye kenti civarında liman kenti Ugarit antik kentinin tapınağı'nda bulunmuştur.1950 yılında arkeolojik kazılar sonucu elde edilen çivi yazılı 36 toprak tablette çıkan notalar gün ışığına çıkarılmıştır.
Tümüyle bir müzik koleksiyonu oluşturan bu tabletler ilk olarak Emmanuel Laroche tarafından 1955 ve 1968 yıllarında yayınlanmıştır.Tabletler üzerindeki yazıtların yorumlanması ise Dr. Richard Dumbrill tarafından yapılmıştır.
6. tablette besteci ismi yok. Eser anonimdir.Diğerlerinde Urhiya,Puhiyana, Ammiya,Topsulhuni isimli bestekarlar vardır.
Uyarıt kraliçesi Nikkal için bestelenmiş bu melodi 15 yıllık çalışma sonunda 1972 yılında seslendirilmiştir.36 müzikal yazıttan yalnız bir tanesi çalınabilecek durumdadır. Diğerlerinde yer alan nota ve açıklamalar iyi derecede okunamıyor.
Bu melodi 9 telli sammum ile çalınırdı.Günümüzde Arp ve Lir ile çalınabiliyor. Bu nota tabletler Ulusal Şam Müzesi'nde sergileniyor.Bu Hurri İlahisi, müziğin kökeni ve müzik kültürü merkezinin Kürdistan olduğunu gösteriyor. Bu şarkı Hitit tabletlerinde de kayıtlıdır.Arî kökenli Kürd ve akraba olan bu kavimlerin tarihte yardımlaşma ve dayanışmaları da olmuştur.
Hurr (Roj), Türkçe'de Güneş demektir. Günümüze kadar sürüp gelen ve halâ ayakta dimdik duran tarihi Diyarbekir (Amed) surları da Kürd Hurri boylarının eseridir.Dünyada ilk kurulan Urfa (Ruha)' daki Harran Üniversitesi de yine Hurrilere aittir.Bu da bilim merkezinin Kürdistan olduğunu gösteriyor.Bu hususları da belirtmekte fayda var.


           HURRİ İLAHİSİ'NİN SÖZLERİ

Neşaş weşpaş,neşaş weşpaş!
Tîya-mu tîya
Nu-mu uwaş-maş katta arnut
Tîya-mu tîya


            Bugünkü Kürdçe'ye çevirisi:

Xweş pêşên Neşa,xweş pêşên Neşa
Tenê-mi tenê
Û min re dimeşin heta tîya min
Heta xatiya min
Tenê mi tenê
Û min re dimeşin heta daya mın
Heta xatiya min
Tenê-mı tenê

Not:Çeviri bana ait değil,Hurri İlahisi Bilim Kurulu tarafından yapılmıştır.

Yorumlar

  • yorum avatar
    İlhan dülger
    28-07-2023 15:10

    MÖ 1400lerde Kuzey Suriye Kürtlerin anavatanı idi demek, bugün PYD’ye tarih yazmaya çalışan Batı emperyalizminin kasıtlı bir uydurması gibi görünüyor. İyi araştırımlmalı

Yorum Yazın

E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar ile işaretlenmişdir.

Facebook Yorum