Tansiyon hastaları dikkat

Röportaj: Mehmet Kaması

Fotoğraf: Hasan Ray

 Şanlıurfa’da yaz aylarıyla birlikte gelen sıcaklıklar hipertansiyon hastalarının da yeniden sıcağa bağlı tansiyon yükselme şikayetleri de artı. Hipertansiyon hakkında bilgi veren uzmanlar hastalığın en büyük belirtilerinin Baş ağrısı, burun kanaması ve göğüs ağrıları olduğuna dikkat çekti. Uzmanlar Hipertansiyonu tetikleyen sıcaklara karşı da hastalarına uyarılarda bulundu.

 Ciddi sonuçları olan bir hastalık

Hipertansiyon hastalığının çok ciddi sonuçlarının olduğunu belirten Şanmed Hastanesi Kardiyoloji Uzm. Dr. Ömer Faruk Çiçek, tansiyonu yükselen ya da düşen bir hastayı felçliliğe götürebilecek kadar çok ciddi sonuçlarının olduğunu söyledi. Çiçek, “Hipertansiyon ‘kron’ dediğimiz sürüngen bir hastalıktır, yani bir grip gibi ‘antibiyotik kullandım bundan sonra artık kullanmama gerek yok’ gibi bir durum değildir. Sadece ilaç tedavisi de yetmez yani hastaların da uyması gereken bazı durumlar da var” dedi.

Hipertansiyon nedir ?

Kalp atımlarıyla damarlarda oluşan basınca tansiyon denir. İki bileşeni vardır.  Büyük tansiyon ve küçük tansiyon olarak bilinir. Normal tansiyon; normalde küçük tansiyon 80 mm cıvanın (veya 8), büyük tansiyon ise 120 mm cıvanın (veya 12) altındadır. Büyük tansiyonu 140 mm cıvanın, küçük tansiyonu ise 90 mm cıvanın üzerinde olmasına hipertansiyon(yüksek tansiyon) denir. Yüksek tansiyon toplumumuzda sık görülen bir hastalık olup, Türkiye her 3 bireyin birinde bulunmaktadır. Bu oran yaş ilerledikçe artmaktadır. 

 Kimlere hipertansiyon hastası denir?

Biz tansiyonu ölçtüğümüzde iki tane tansiyon ölçme parametriğimiz var. Sistole dediğimiz büyük tansiyon ve diyastole dediğimiz küçük tansiyon. Büyük tansiyonun 140 ve küçük tansiyonunda 90 olması ile hasta dinlenme vaziyetindeyse ve değerler bunların üzerindeyse biz hastaya hipertansiyon teşhisi koymaktayız.

  Tansiyonun olduğunu görmek için neler yapmak gerekir?

Bazı hastalarımızın tansiyon değerlerinin evde normal olduğu ama poliklinik şartlarında ölçtüğümüzde yüksek olduğunu görmekteyiz. Bu durumu ayırt edebilmek için bazı hastalarda ‘beyaz önlük hipertansiyonu’ dediğimiz aslında olmayan hastanın vücudundaki stresin hastaneden dolayı yükseldiği bir durum var. Biz bunu ayırt edebilmek için hastalara bir haftalık tansiyon takibi yapmaktayız. Gerçi son zamanlarda bunu yapmıyoruz tansiyon ultra dediğimiz tansiyon cihazını hastaya bağlıyoruz. 24 saat boyunca hastanın tansiyonunu ölçmekte ve biz bunun sonucuna göre hastaya tansiyonu var yâda yok diyebilmekteyiz.

18 GRAM TUZ TÜKETMEKTEYİZ

Peki, hangi hastalar tansiyon hastası adayıdır?

 Yâ da daha fazla risk altındadır. Öncelikle aşırı tuz tüketen bizim toplumumuzda tuz tüketim oranı yapılan bir çalışma ile çok yüksek değerlerde olduğu görülmekte. Türkiye’de toplum olarak 18 gram tuz tüketmekteyiz, bu normal bir insanın günlük alacağı tuz miktarının çok üzerinde tüm besinlerle almamız gereken tuz tüketimi zaten 6 gramdır bu da bir çay kaşığına denk gelmektedir. Yine de hareketsiz yaşam tarzı olan, şeker hastası, stresli yaşamı olan, alkol tüketen ve ailesel yatkınlığı yani genetik olarak ailede hipertansiyon yükünün de yüksek olan kişilerde risk altındadır.

 SİNSİ BİR ŞEKİLDE İLERLEYEBİLİR

Hipertansiyon vücutta ne gibi durumları meydana getirebilir?

Bir defa hipertansiyon vücuttaki tüm atar damarlarımızda harabe oluşturmaktadır, böylece kalp damar hastalığı inmeyen ( felç durumu) böbrek yetmezliği, hipermetrop, astigmatizm ( görme bozuklukları) dediğimiz, bazen direk olarak beyin kanamasına sebebiyet vermektedir. Bunu da unutmamak gerekir ki kan basıncından yükselme yıllarca belirti vermeden sessiz, sinsi bir şekilde ilerleyebilir. Bu sefer maalesef geri dönüşümsüz sorunlar ortaya çıkarabilmektedir. Bazen polikliniğe başvuran hastaların hiçbir şikâyeti olmuyor ama tansiyon değerleri 200 milimetre civarına kadar çıkabilmekte. Hastalarda şöyle bir algı oluşmasın ‘bana bir zararı yok, başımda ağrımıyor tansiyon ilacı kullanmama gerek yok’ bu tamamen yanlış ver hastaya zarar verici bir düşüncedir.

 Peki, yüksek tansiyon var ne yapacağız?

Öncelikle bir hekime başvuracağız, tanısı koyulacak tanı konduktan sonra hastaya öncelikle ilaç tedavi uygulanır. Tabi bu ilaç tedavisi şöyle bir durum değildir; ‘ilacımı aldım kullandım rahatladım kullanmama gerek kalmadı’ demesi hastalarımızın yapmış olduğu en büyük yanlıştır.

 Korunmak için hastalara düşen görev nedir?

Hipertansiyon kron dediğimiz sürüngen bir hastalıktır, yani bir grip gibi ‘antibiyotik kullandım bundan sonra artık kullanmama gerek yok’ gibi bir durum değildir. Sadece ilaç tedavisi de yetmez yani hastalarında uyması gereken bazı durumlar var, işte kilo kontrolün sağlanması gerekir. Yine fiziksel aktiviteyi arttırıcı şeyler önermeli hastaya böylece hasta da kendi kendini korumuş olur. Biraz önce belirttiğim gibi en önemlisi tuz alımlarını kısıtlaması gerekmektedir.

Tansiyonu tesadüfi olarak saptıyoruz

Hipertansiyonun en büyük belirtileri nelerdir?

Hastalar genelde en büyük şikâyeti; burun kanaması ya da baş ağrısıdır. Ama maalesef bazı hastalarda tansiyon çok çok yüksek derecelerde olmasına rağmen baş ağrısı olmayabilir. Genelde bizim polikliniğimize başvuranlar göğüs ağrısı, baş ağrısı gibi şikâyetlerle gelen hastalardır. Tansiyonu tesadüfi olarak saptıyoruz. Bazen de hasta evde ‘bir tansiyonunun ölçereyim’ diyor bize başvuruyor. Hasta, az önce saydığım yaşam şekillerine dikkat ederse yeter. Bazen biz hastayı üç, dört tansiyon ilacı ile ancak düzeltebilmekteyiz. Yani hipertansiyon hastasında, başlangıç sınırda bir değerde değilse ilaç kesinlikle var ve diğer yaşam şeklini değişmesi var. Yani ‘ilaçsız tansiyon tedavisi’ diye bir şey yok ve ömür boyudur. Biz zaten alışkanlıktan kastımız şu; eğer hasta tansiyon ilacını bırakırsa tansiyon tekrar yükselir, zaten bizim farklı kategoriler de 4-5 tane tansiyon ilacımız var. hastanın klinik durumuna, eşlik eden hastalıklarına göre biz bu ilaçların bazılarını seçmekteyiz. Bazı ilaçları biz başladığımız zaman zaten hastayı belli bir süre sonra kan tahliline çağırıyoruz, belli parametriklere bakıyoruz onlarda da bir sıkıntı yoksa hastanın ilacını sürekli kullanmasını istiyoruz.

 SIVI KAYBI YAŞAYANLAR DİKKAT

Hipertansiyonu olan hastalara neler söylemek istersiniz?

Benim hastalardan ricam tansiyon ilaçlarını düzenli kullansınlar, ek başka hastalıkları varsa o ilaçlarını da düzenli kullansınlar ve yaz aylarına girmekteyiz, özellikle sıvı kaybı yaşayan tansiyon hastası hastalar dikkat etmelidirler. Çünkü sıvı kaybı özellikle güneşi vücutta stresi arttırmakta, bunun sonucunda istenmeyen sonuçlar doğurabilmektedir. Özellikle yaşlı ve hipertansiyon hastası olan hastalarımızdan ricamız güneş ışınlarının özellikle böyle dik olduğu öğlen saat 11.00 ile 16.00 aralarında mümkünse dışarı çıkmamalarını tavsiye ediyorum”