GAP’ta hedef neydi, ne kadarı gerçekleştirildi?

(İbrahim Halil ASLAN/Şanlıurfa OLAY)

Temizleneceği söylenen mayınlı araziler, Suriye olayları nedeniyle temizlenmedi, eğitim, sağlık ve sosyal alandaki sorunlar ise devam ediyor.

Başta bölgenin tarımını geliştirmeyi hedefleyen ve doğal kaynakların korunması, kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi, eğitim ve sağlık gibi sorunları gidermeyi hedefleyen GAP projesi tamamlanamadı. Bölgeyi cazibe merkezi yapmayı hedefleyen projenin yüzde 42’sinin tamamlandığı belirtiliyor.

SULAMADA YÜZDE 42 TAMAMLANDI

Tamamlanmasıyla birlikte 1,8 milyon hektar alanın sulamaya açılması, yılda 27 milyar kilovat-saat hidroelektrik enerji üretimi ile ülke enerji ihtiyacının büyük bir bölümünün karşılanmasının öngörüldüğü projede, enerji çalışmalarının yüzde 87’si, sulamanın ise yüzde 42’sinin tamamlandığı öğrenildi. Ülkenin en geniş tarım arazilerine sahip illerin başında gelen Şanlıurfa’da GAP Projesinin tamamlanmasıyla birlikte tarımın yanı sıra sanayinin de gelişmesi hedeflenirken, ekonomik sorunlar nedeniyle projenin yavaş ilerlediği belirtiliyor. Sulama için yapılan birçok kanala henüz su verilmezken, bu kanallara su bırakılmasıyla birlikte bölge arazilerinin büyük bir kısmı suya kavuşmuş olacak.

MAYINLI ARAZİLER TEMİZLENMEDİ

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesine dayanan ve 22 baraj, 19 hidroelektrik santralinin yapımı ile çok geniş alanların sulamaya açılmasını hedefleyen ve bu anlamda elektrik üretiminden eğitime kadar birçok alanı geliştirmek için devreye sokulan proje bir türlü tamamlanamadı. İlk aşamada Bölge ekonomisinin sanayi, ticaret, ulaştırma gibi tarım dışı sektörlerinin tarımsal üretimdeki artıştan doğrudan etkilenmesini amaçlayan projede, henüz istenilen seviyeye ulaşılamadı. Mayınlı arazilerin temizlenmesini de hedefleyen projede Suriye’deki iç savaş nedeniyle araziler mayınlardan temizlenemedi. Dünyanın en verimli arazileri olduğu belirtilen mayınlı arazilerin temizlenmesi, Suriye’deki olaylar nedeniyle sonraki yıllara ertelendi. Harran Üniversitesi ile GAP İdaresi Başkanlığı’nın ortaklığında gerçekleşen projede arazilerin ne zaman temizleneceğini ise zaman gösterecek.

ELEKTRİK ÜRETİMİ DE ARTTI, ELEKTRİK KESİNTİLERİ DE

GAP Projesi kapsamında 2018 yılına kadar 13 hidroelektrik santralinin (HES) tamamlandığı, GAP enerji yatırımlarında yüzde 74 oranında fiziki gerçekleşme sağlandığı belirtildi. İşletmeye alınan HES’lerle bölgede yılda 20,6 milyar kilovat-saat elektrik üretimi kapasitesi oluşturulduğu öğrenildi. Elektrik üretiminde ciddi bir yol kat edilirken, buna rağmen kentte elektrik kesintileri ve enerji sorunu devam ediyor. Şanlıurfa Ziraat Odası Başkanı Ahmet Eyyüpoğlu da DEDAŞ’ın yaptığı elektrik kesintileri ve yüksek faturalara tepki göstererek, GAP’ın bir an önce tamamlanması gerektiğini belirtti. Şanlıurfa’nın elektrik üreten bir şehir olduğuna dikkat çeken Eyyüpoğlu, GAP çalışmalarına hız verilmesi gerektiğini söyledi.

ANA KANALLAR YAPILDI AMA SU VERİLMİYOR

Şanlıurfa’nın yanı sıra, Diyarbakır, Batman, Adıyaman, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt ve Şırnak illerini kapsayan GAP projesi kapsamında 2018’e kadar 19 baraj yapıldı. Bu anlamda sulama yatırımlarının büyük bir kısmı tamamlanırken, kanallara su verilmemesi nedeniyle proje hayata geçirilemiyor. GAP Projesinde 558 bin 507 hektar alanın sulamaya açıldığı öğrenildi. Bölgeyi şaha kaldıracak olan projenin ağır ilerlemesinin temel sebebi ekonomik sorunlardan kaynaklanıyor. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, güçlü bir bütçenin ayrılması gerektiğini belirterek, GAP projesinin ancak kaynak bulunması halinde tamamlanabileceğini söyledi.

BÖLGE CAZİBE MERKEZİ OLACAKTI AMA…

GAP Projesinin tamamlanmasıyla birlikte Şanlıurfa başta olmak üzere, GAP kapsamına giren 9 ilin cazibe merkezi olacağı konuşulmuştu. Cazibe merkezi olacak denilen Şanlıurfa’da çiftçiler mevsimlik tarım işçisi olarak başka illere çalışmaya gidiyor, Harran Üniversitesi hak ettiği öğrenci sayısına ulaşamıyor ve elektrik kesintilerinin ardı arkası kesilmiyor.