Ülkede yaşanan ekonomik kriz ve faiz oranlarındaki artış nedeniyle bankalar başta araç kredisi olmak üzere tüm kredileri durdurdu. Bu durum paradan para kazanan bazı galericilere yaradı. Normal galerici esnaf krediler durdurulduğu için satış yapamazken, sermayesi olan bazı galericiler yüksek faizle ve senetle satış yapmaya başladı.
Şanlıurfa’da ikinci el otomobil sektöründe durgunluk hâkim. Piyasadaki durgunluğun nedeninin, taşıt alacak vatandaşların krediye erişiminde yaşadığı güçlük, döviz kuru ve akaryakıtta yaşanan artışın yanı sıra sektörde "ayaklı galericiler" diye tabir edilen kişilerin de etkili olduğu belirtiliyor. Şanlıurfa Oto Galericiler Sitesi esnafı ise, satışların durmasının en büyük nedeninin krediye erişimde yaşanan zorluk olduğunu öne sürüyor. İkinci el otomobil piyasasındaki yüksek fiyatlara hayat pahalılığı da eklenince sektör durma noktasına geldi. Enflasyon oranlarındaki yükseklik, döviz kuru ve akaryakıtta yaşanan artış ve halkın alım gücünün düşmesi nedeniyle araç satışları düştü. Şanlıurfa Oto Galericiler Sitesi’nde de hareketlilik yok denecek kadar az.
YÜKSEK FAİZLİ ARAÇ SATIŞI
Daha önceleri her gün çok sayıda araç alınıp satılan sitede tam anlamıyla durgunluk hâkim. Bu durgunlukta vatandaşların krediye erişiminde yaşadığı güçlük ve yetki belgesi, vergi kaydı olmadan internet aracılığıyla araba alıp satan “ayaklı galericilerin” de etkisi var. Satışı etkilenmeyen diğer bir kesim ise sermayesi olan galericiler. Bankaların krediyi durdurmasını fırsat bilen bazı galericiler, yüksek faiz oranıyla düzenledikleri senetlerle araç satışı yapmaya başladı.
ÖDEME GÜCÜ ZAYIF OLANLARA YÜKSEK FAİZ
Gazete İpekyol’a konuşan Şanlıurfa Oto Galericiler Sitesi esnafı, “ayaklı galericiler” konusunda yetkililerden çözüm beklerken, taşıt alacakların krediye erişimde güçlük yaşadıklarını söyleyerek bundan ötürü araç satışlarının sınırlı kaldığını belirtti. Çoğu esnaf senetle satış yapmadığını kaydederken, senetle satış yapan esnafın da varlığı bir gerçek. Faiz oranının ise araç satın alacak kişinin ödeme gücüne göre değiştiği öne sürülüyor. Geri ödemede sıkıntı yaşama ihtimali düşük olanlara daha düşük faizle satış yapılırken, sıkıntı çıkarabilecek olan müşterilere daha yüksek oranla satış yapıldığı öğrenildi.
BOZKURT: KREDİLERE ULAŞIMDA YAŞANAN ZORLUK SATIŞLARI KÖTÜ ETKİLEDİ
Şanlıurfa Oto Galericiler Sitesi Kooperatifi Başkanı Mehmet Yaşar Bozkurt, vergi ve akaryakıt zamlarından sonra araba satışları olumsuz etkilendiğini belirtti.
Taşıt kredisine ulaşmanın zorlaştığını ve bu durumun piyasalara durgunluk olarak yansıdığını ifade eden Bozkurt, şunları kaydetti:
“Galericilerde vade olayı uzun bir süredir kalkmış durumdaydı, bankaların verdiği krediler kullanılıyordu. Ama gelinen noktada alınan kararlarla birlikte krediler durduruldu. Bu durum galericilerden daha çok müşterileri, alıcıları etkiledi. Yani vadeli bir şekilde araba almak isteyen memurumuz ve işçilerimizin bu şekilde araç alma şansı kalmadı. Durum böyle olunca esnafın işlerinde durgunluk oluştu. Senet ile satışlar pek olmaz çünkü esnaf bugün sattığı aracı birkaç gün donra yerine koymaya zorlanıyor bu nedenle çek senet ve vade ile satış yapan esnaf yok.”
“DENETİM EKSİKLİĞİ VAR, BU İŞİN KONTROL ALTINA ALINMASI LAZIM”
Merdiven altı işletmeler için yetkililerden çözüm beklediklerini söyleyen Bozkurt, konuşmasını şöyle sürdürdü: Galericilere yönelik Dışişleri Bakanlığı tarafından 2018’de yayınlanan kararlarına göre bu işi yapanların belli bir ortamda belli bir yerde yani sitelerde, şehir dışında, karayollarını etkilemeyecek, vatandaşı rahatsız etmeyecek ortamlarda bu işi yapması gerekir. Bunun kararların uygulanması lazım. Buna ek olarak noterlere verilmiş talimatlar var. Örneğin bir vatandaş bir yılda üç araçtan fazla satış yapamaz, fakat bu kurallar henüz uygulanmıyor. Bunlar uygulanırsa benim esnafımdan gerekli belgeler istenirse daha iyi alışverişler olacak ticaretimiz daha da güzelleşecek. Denetim eksikliği var, bu işin kontrol altına alınması lazım.
BUZLUCAN: 15-20 GÜNDÜR İŞLER DURGUN
Esnaf Harun Buzlucan ise, akaryakıt ve döviz kurunda yaşanan artış sebebiyle işlerin durma noktasına geldiğini ifade ederek, şöyle konuştu: Akaryakıt zammı, vergi zammı yaklaşık 15-20 gündür işler durgun. Araba satışları tek tük yok denecek kadar az ama fiyatlar pahalı. Şuan biz yapmıyoruz, şuan için zor zaten. Senetle borçla araba satan esnaf mümkün değil kazanamaz çünkü sattığını geri alamıyor, nasıl senetle satacak? Krediler de yükseldi, eskiden krediden dolayı biraz alışveriş oluyordu vatandaş krediye başvuruyordu. Şuan krediler de yüksek olunca alışveriş yok. Senet satışı 5-10 sene önce vardı, 2020’den sonra senet satışları ağırlaştı. Müşterinin isteğine göre eskiden 3 ay 6 ay 1 yıl verebiliyorduk.
VERGİ YOK, DENETİM YOK ARTIK BU İŞE BİR DUR DEMEK GEREK”
“Arabaların böyle yükselmesinin sebebi herkesin bu işi yapıyor olması.” diyen Buzlucan, “Sıkıntı pahalılık, bizim hükümetten beklentimiz herkes bu işi yapıyor merdivenaltı, berberi, hocası hepsi bu işi yapıyor. Eskiden noterde satış belgesi, yeterlilik belgesi isteniyordu onu şuan kaldırdılar. Aldığımız belgeler hiçbir işe yaramıyor artık. Sözde ‘200 metreden aşağı kapalı alanı olmayan galeri açamaz’ şuan cadde başında adamlar galeri açmış. Vergi yok, denetim yok artık bu işe bir dur demek gerek.” şeklinde konuştu.